“Tüberkülozu Sona Erdirmek İçin Yatırım Yapın, Hayatları Kurtarın!”
Tüberküloz
(TB), dünyanın en ölümcül bulaşıcı hastalıklarından biri olmaya devam
etmektedir. Her gün 4000'den fazla insan TB nedeniyle hayatını
kaybetmekte ve 28.000'e yakın insan bu önlenebilir ve tedavi edilebilir
hastalığa yakalanmaktadır. Küresel TB ile mücadele çabaları 2000
yılından bu yana yaklaşık 66 milyon hayat kurtarmıştır. Bununla birlikte
COVID-19 pandemisi, küresel olarak TB’yi sona erdirme mücadelesinde
uzun yıllar içinde kaydedilen ilerlemeyi tersine çevirmiştir.
TB’nin
sağlık, sosyal ve ekonomik yıkıcı sonuçlarını önlemek, kamuoyunda
farkındalığı artırmak ve küresel hastalık salgınını sona erdirmek
amacıyla Robert Koch tarafından Mycobacterium tuberculosis basilinin
keşfedildiği, böylece hastalığın teşhis ve tedavisinin yolunun açıldığı
24 Mart 1882 gününe ithafen her yıl 24 Mart “Dünya Tüberküloz Günü”
olarak anılmaktadır.
Ülkemizde
başarı ile yürütülen Ulusal Tüberküloz Kontrol Programı sayesinde her
yıl hasta sayısında azalma gözlenmektedir. 2005 yılında 20.535 olan TB
hasta sayısı 2020 yılında 8.925’e, hastalık insidansı yüz binde 29,4’den
yüz binde 10,6’ya düşmüştür. Ülkemizde tüm tanı ve tedavi hizmetleri
sağlık kuruluşlarında ücretsizdir. TB ve dirençli TB hastalarının
tedavisinde kullanılan birinci ve ikinci seçenek ilaçlar Bakanlığımız
tarafından temin edilerek ücretsiz olarak sağlık kuruluşlarına ve
hastalarımıza ulaştırılmaktadır. Hastaların tedavisini düzenli olarak
sürdürmek ve tamamlanmasını sağlamak amacıyla 2006 yılından beri Dünya
Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün önerdiği Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT)
uygulanmaktadır. DGT hastanın ilaçlarını doğru ve tam olarak içtiğinden
emin olabilmek için her doz ilacın bir sağlık personelinin veya başka
bir görevlinin gözetiminde içirilmesidir. İletişim teknolojisindeki
gelişmelerden faydalanarak hastanın ilacını içerken bir sağlık
çalışanına görüntülü bağlanması veya ilaç içmesini kaydedip video
yollaması şeklinde uygulanan Video Gözetimli DGT de özellikle COVID-19
pandemisi döneminde ülkemizde uygulanarak yaygınlaşmıştır.
TB
hastalarının tedavilerinin uzun sürmesi, tedavi süresince işgücü
kaybına uğramaları gibi nedenlerle hastalar ve aileleri psiko-sosyal
desteğe ve maddi yardıma ihtiyaç duymaktadırlar. Bu kapsamda
Bakanlığımız ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı arasında bir protokol
imzalanarak ekonomik ve sosyal güçlükler yaşayan hastalara 2018 yılı
ocak ayından itibaren aylık nakdi sosyal yardım verilmeye başlanmıştır.
Dünyada ilk ve tek olan bu uygulama, DSÖ tarafından iyi uygulama örneği
olarak gösterilmektedir. 2021 yılında 3.838 hasta nakdi sosyal yardımdan
en az bir defa yararlanmıştır.
Bu
yıl Ulusal Tüberküloz Kontrol Programı dokümanı da yayımlanarak kontrol
programının amaçları, hedefleri, stratejileri ve bu stratejilere
yönelik koruma, tanı, tedavi ve diğer uygulamalara ait aktiviteler
tanımlanmıştır. Ayrıca, başta Tüberküloz Tanı ve Tedavi Rehberi ve
Tüberküloz Kontrol Faaliyetleri Saha Uygulama Kılavuzu olmak üzere
yıllar içinde ülkemiz için geliştirilmiş kılavuzlara yapılan atıflarla
bu kapsamdaki uygulama ve çalışmaların çerçevesi çizilmiştir.
DSÖ
tarafından 2021 yılı Dünya TB Günü teması “Tüberkülozu Sona Erdirmek
İçin Yatırım Yapın, Hayatları Kurtarın!” sloganı ile belirlenmiştir.
Daha fazla yatırım milyonlarca insanın hayatını kurtararak TB
hastalığının sona ermesini hızlandıracaktır. Bakanlığımız ulusal TB
kontrol programı çalışmalarını ulusal ve uluslararası kuruluşlarla iş
birliği içerisinde, kamu ve özel sektör, sivil toplum örgütleri ve
gönüllü kuruluşlarla birlikte yürütmekte ve TB eliminasyonunu
hedefleyecek şekilde güçlendirerek sürdürmektedir.