Zatürre nedir?
Bakteri, virüs, mantar gibi çeşitli mikroplarla oluşan akciğerdeki hava keseciklerinin iltihabıdır. Kazanılma yoluna göre toplum, hastane ve yoğun bakımla ilişkili olarak görülebilmektedir. Toplum kökenli pnömoni tüm dünyada hastaneye başvuruların, tedavi giderlerinin ve enfeksiyon hastalıklarına bağlı ölümlerin en sık sebeplerinden biridir. Zatürre ani başlangıçlı ve genellikle tedaviyle hızla iyileşen bir hastalıktır. Özellikle çocuklarda, 65 yaş üstü yaşlılarda, kronik bir hastalığı olanlarda (böbrek, şeker, kalp veya akciğer hastalığı gibi), sigara kullananlarda, bağışıklık sistemini baskılayan bir hastalık veya ilaç kullanımı varlığında daha sık görülür.
Hastalığın belirtileri nelerdir?
En sık görülen belirtiler ateş, öksürük, balgam çıkarma ve göğüs ağrısıdır. Hastalık ilerlediğinde ciddi nefes darlığı, deri ve mukozaların mavi renk alması (siyanoz) görülebilir.
Tanısı nasıl konur?
Ateş, öksürük, üşüme, titreme, balgam çıkarma gibi şikayetlerle gelen hastaların yapılan fizik muayenesi, laboratuvar tetkikleri ve akciğer görüntülemeleri birlikte değerlendirilerek tanı konulmaktadır. Ağır zatürre durumunda ve hastaneye yatırılan hastalarda kan testleri, bilgisayarlı tomografi ve balgam testleri gibi ileri incelemeler gerekebilir. Çoğunlukla saptanan etkenler Streptococcus pneumoniae, Legionella pneumophila, Haemophilus influenzae, enterik Gram-negatif basiller, Staphylococcus aureus, Mycoplasma pneumoniae ve virüslerdir. Toplum kökenli pnömonide en sık rastlanan etken bir bakteri olan Streptococcus pneumoniae’ dır. Pandemiye neden olan COVİD-19 etkeni SARS-CoV-2’nin yanı sıra İnfluenza A, İnfluenza B, Coronavirus, Parainfluenza, Respiratuvar Sinsityal Virüs, Paramiksovirüs gibi virüsler de zatürreye neden olabilmektedir.
Tedavide neler yapılır?
Tedavi için öncelikle hastalığın şiddeti skorlama sistemleri ile değerlendirlmektedir. Skorlama sistemleri; uygun antibiyotik tedavisinin seçimi, tedavi yeri (Ayaktan, serviste, yoğun bakımda) ve süresinin belirlenmesinde yarar sağlamaktadır. Bakterilerin neden olduğu zatürrede antibiyotik tedavisi oldukça önemli olup tanı konulduktan sonra en kısa sürede başlanmalıdır. Virüslerin neden olduğu zatürrelerde ise antiviral tedaviler kullanılabilmektedir. Tedavi süresi; hastalığın başlangıçtaki şiddetine, neden olan etkene, eşlik eden bir hastalık varlığına göre değişiklik gösterebilmektedir. Tedavide antibiyotiklerin dışında ağrı kesici ve ateş düşürücüler, oksijen tedavisi, sıvı tedavisi gibi diğer yardımcı tedavi seçenekleri de yer alabilmektedir.